22-06-2008 - In de kraamkamer van reuzen
Feed me!
Bronnen
- De Estofex forecastkaart in dit verslag komt van www.estofex.org
- De neerslagradarbeelden zijn weer van Buienradar.nl, ik heb bij de beelden de bliksemdetecties maar weer niet laten afbeelden omdat je anders de posities van de buien amper kunt zien 🙂 ... De gemarkeerde plaatsen zijn Den Bosch, Schijndel en Veghel.
- De GFS-kaarten zijn genomen van Stormchaser Europe.
- Over de titel: ik had eigenlijk iets stoerders/Engels in gedachten, bijvoorbeeld 'In the lair of giants' of zoiets, maar dat leek me toch iets 'over the top' (overshooting top). Waarom de titel 'In de kraamkamer van reuzen' geworden is? Zie het verslag...
Inleiding
Al bijna een week eerder keek ik met interesse naar deze dag uit. GFS berekende soms behoorlijk wat neerslag en temperatuur, maar dit zat niet in elke run. Vanaf woensdag 18 juni nam echter de betrouwbaarheid toe, maar werd met de hoogte van de waarden en de exacte locatie geschoven, waarbij de timing redelijk consequent bleef. Vergelijk de kaarten hieronder eens, de eerste van 20/6 00z, de tweede van 24 uur later (beiden voor 22/6 12z):
Ook het KNMI nam in de berichtgeving mee dat de buien alleen in de oostelijke helft van het land zouden voorkomen. Ik zat nog steeds wat in m'n rats, bereikte die warme lucht ons wel bijtijds, zou de zaak niet nog een stuk verder Duitsland in schuiven? De geruststelling kwam zaterdagnamiddag, ineens reikte de max. temperatuur tot 25°C, het minimum voor de nacht zou op 17.6°C uitkomen. En het Estofex bericht was ook duidelijk. Die 'geruststelling' is natuurlijk relatief: het blijft natuurlijk wel zo dat het om een potentieel gevaarlijke weersituatie ging.
Spotting & chasing
| Vertrek: | 14:30 |
| Terugkomst: | 18:20 |
| Aantal km: | ca. 150 |
| Route: | Wijbosch, omg. Dinther, Veghel, Volkel, omg. Odiliapeel, Venlo, omg. Grubbenvorst, omg. Helmond, Wijbosch |
| Waargenomen: | Shearfunnel, hevige convectie (cb/pileus), zware regenval (met downburst), onweer |
Normaal gesproken heb ik op de dag zelf al een min of meer vast omlijnd plan. Deze keer echter twijfelde ik (te)veel. Moet ik niet een stuk naar het N.O. (=verderop in de trekrichting) waar buien in een meer verdergevorderd stadium kunnen voorkomen? Deze redenatie had me in mei al veel onnodige kilometers gekost, geen resultaat! En verder, de koude lucht op grondniveau is het koufront soms ver vooruit, dat werd ook voor vandaag verwacht. Waar ontstaan die buien nou precies en wat zal de treksnelheid zijn?
Ik zat te dubben en besloot maar gewoon Buienradar in de gaten te houden, om zodra daar de eerste ontwikkelingen zichtbaar werden te besluiten wat te doen. Ondertussen zag het er allemaal nog mooi helder uit buiten en de temperatuur steeg met verrassende snelheid naar zo'n 27.8°C, wat ik al heel wat vond. Zo vanaf 10:45 nam het aantal maar ook omvang van de cumuli gestaag toe. Om 12:25 verscheen een eerste celletje op de radar op de grens van België en de provincies Zeeland en Brabant. Ha, dat zag er goed uit en ik zou het nog eens een uurtje aankijken. Dit bleek een dikke vergissing, deze cel bleek over formule-1 eigenschappen te beschikken en in ongeveer 40 minuten naar noordelijk van Den Bosch op te rukken. Het radarbeeld hieronder is de situatie na 35 minuten:
13:29 e.v. Ook goedemorgen! Ik heb ineens niets meer te beslissen, de situatie dicteert nu het vervolg! De bui was niet alleen snel, maar ook enorm gegroeid, even later zou de bui zich splitsen, de rightmover zou daarna Arnhem aandoen met grote hoeveelheden neerslag waarbij grote hagel van 3 tot 4 cm voorkwam. Hup, de spullen in de auto en rijden, de grote bui kon ik nooit meer inhalen maar er werd al een nieuw lijntje gevormd. Terwijl ik met de spullen bezig ben kijk ik omhoog en zie een shear funnel:
Gauw de camera gepakt en geknipt. Was nog een redelijk ding, foto gemaakt op 70mm, dit plaatje is geen uitsnede! Op het moment dat ik dit voor het eerst zag was de funnel nog langer, ik schatte op dat moment rond 25% van de afstand wolk-grond. Tot m'n grote verbazing is de temperatuur inmiddels 30.5°C!! Opvallend is ook de toch wel forse westenwind.
13:43 e.v. Ik rijd weg om - nog voor ik ook maar het dorp uit ben - maar meteen weer te stoppen voor foto's. Recht boven me is hevige convectie bezig, de kleur is prachtig helder wit en blauwgrijs. De vele cumuli humilis en mediocris zijn ineens weg en vervangen door een klein aantal superexemplaren! Dit is geen opstijgen meer maar omhoog knallen! Let ook op het 'trede'-effect, een mooi gezicht:
14:03 e.v. Weer slechts een paar kilometertjes verder krijg ik in zuidelijke richting zicht op deze wat meer oostelijk liggende cb. Wat een berg en ondanks de hoge treksnelheid blijft de aftekening scherp en blijft de zaak zichtbaar omhoog borrelen. Dit was tijdens de dag voor mijn gevoel het moment dat zich materialiseerde dat deze buien weleens voor uitgebreide overlast of zelfs gevaar kunnen gaan zorgen...
14:09 e.v. Het zicht naar de andere kant toe gaf een aantal cellen aan, ik probeerde me er nog gauw schuin voor te positioneren, maar dat haalde ik eigenlijk al niet meer. Vanaf de brug over de Zuid-Willemsvaart tussen Heeswijk-Dinther en Schijndel heb ik zicht op een cel die voor het merendeel juist ten zuiden van Den Bosch langs trekt. Kleur van het neerslagscherm deed hagel vermoeden, als je naar de foto kijkt moet je je realiseren dat deze bui er erg donker uitzag en dat ik (nog) in de volle zon stond!
De stijgstroombasis komt in beeld, inzoomen en vastleggen maar. Met zo'n 'intake' is het geen wonder dat deze cellen zo krachtig uitgroeiden. Ik grap in mezelf: deze bui beschikt over een ruim inkomen! Helaas komt het contrast er niet zo mooi uit maar aan mijn (zuid-) kant vormde zich een mooie wolkenkraag. En aan de kant van de downdraft bewijs van inflow, fractus-plukken bewogen naar de wolkbasis:
Er begint zich tussen de stijgstroom en de downdraft een interessante uitzakking te vormen. Helaas heb ik de (mogelijke) verdere ontwikkeling niet kunnen volgen, de treksnelheid was hoog en, erger nog, ik zal dit zichtpunt moeten verlaten. Ik sta buiten de auto onbeschermd op deze brug, net oostelijk zie ik nu de eerste rode flitsen en het geluid van de donder neemt snel toe.
14:20 e.v. Direkt in het kielzog van de bui volgt een tweede exemplaar. Ik sta nu langs de Zuid-Willemsvaart om het opvallend dichte neerslagscherm van deze bui te fotograferen. Ik vermoed aan de oostkant van de neerslag een downburst, op sommige (verder niet zo geslaagde) foto's is er een soort 'vuile wolk' aan de basis van het neerslagscherm te zien.
Dit was even schrikken. De verlaging links ontstond zowat boven me en groeide snel naar beneden uit (foto genomen op 18mm). Er zat ook wel wat rotatie in. Natuurlijk beschikt ook deze bui weer over turbo-neigingen maar ik besluit nu toch te proberen deze cel te chasen om te zien wat er verder gebeurt.
Iets verder, zo tussen Dinther en Veghel. Nee hoor, geen kans om te volgen. Wel zien we hier opnieuw met de bui van achter genomen (ik moet toch eens op m'n taalgebruik gaan letten...), nog eens hoe dicht en ruim het neerslagscherm is. Na de passage van de cellen is de temperatuur zo'n 9 graden gezakt tot 21.5°C. Overigens geen ontladingen geconstateerd op deze cel.
Ik ben nu in de buurt van de A50 en besluit een stukje van deze snelweg in N.O. richting te gebruiken om te zien of ik alsnog wat van deze cellen kan zien. Hieronder foto's gemaakt in de buurt van Volkel, de eerste toont de achterkant van de cellen maar nu nog verder weg... De tweede foto laat zien dat er nog steeds forse convectie plaatsvindt. Mooi is nu ook het kleurtoon- en sfeerverschil met de eerdere convectiefoto's, nu de zon hoger en aan de kant van de opnamepositie staat. Het is op mijn standplaats dan tegen de 23°C.
15:18 e.v. Even later op weg tussen Volkel en Odiliapeel een interessant moment. Ik stop langs de weg, zie ik in NW richting een schone lucht met een aantal AC Lenticularis.
Recht vooruit (zeg in NO richting) de weg onder een aantal ijskappen:
En in ZO richting gezien veel cumuli en vorming van nieuwe cu.torens. Conclusie: ik moet per direct terug de warme lucht in! Ik besluit via binnendoortjes z.s.m. in oostelijke richting te rijden tot aan de A73 om dan vervolgens snel zuidwaarts te gaan.
16:00 e.v. Tijdens de rit oostwaarts loopt de temperatuur gestaag op, maar rijdend op de A73 voel ik in de buurt van Venlo weer de westenwind en de temperatuur is 29.5°C op de autothermo!! Gauw gestopt op een groot handelsterrein (voor een goede internetverbinding) en de radarbeelden gecontroleerd. Ik kan een glimlach niet onderdrukken als de beelden mijn inschatting om hierheen te moeten komen precies bevestigen. Twee mooi getekende nieuw gevormde cellen komen precies op me af!
Ik kan echter op dit terrein geen foto's van de buien maken, teveel gebouwen. Ik moet snel weg want de cellen moeten elk moment arriveren, maar voor het wegrijden leg ik nog vast hoe de wind weer is toegenomen. Let op de boompjes links en al het zand wat van een bouwplaats wordt afgeblazen:
Goed, ik vertrek dus om een zichtpunt te zoeken. Ik stop nooit langs snel-, auto-, of anderszins doorgaande wegen tenzij er een duidelijke parkeerplaats is aangelegd. Het is gewoon te gevaarlijk! Als ik dus ergens geheel onbekend ben (als in dit geval) gebruik ik bij gebrek aan meer info gewoon de volgende 'taktiek': ram de auto maar het eerste de beste kleine weggetje in en probeer maar een plekkie te vinden. Dat doe ik dus nu ook, maar mijn keuze bleek wel erg ongelukkig, Er was een evenement 'Floriade' aan de gang, toegang werd versperd met dranghekken en meteen stond ik ingebouwd tussen auto's, pendelbussen en zo'n elektrisch treintje waarin mensen rondgereden werden.. Aaargh, en dat met die hoge treksnelheid van de buien!!
Ik vraag aan de jonge knaap bij de dranghekken of de weg afgesloten is. Dat bleek alleen voor Floriadebezoekers te gelden i.v.m. parkeren. Toen ik hem uitlegde dat ik er door wilde om de buien te fotograferen werd hij helemaal enthousiast en vertelde ook een weer/wolkenliefhebber te zijn! Hij liet me snel door maar het kostte toch nog (te)veel tijd om langs het evenmentterrein te geraken. Ik neem snel een eerste foto, wat een hoogte en prachtige wolkvoet (het zicht wordt hier wat belemmerd door inflow).
Nog geen goed plekje gevonden en ik maakte me inmiddels qua zicht op de buien ook zorgen om het feit dat werkelijk overal om me heen de zaak begint te ontploffen.
Tijdens mijn verkenning hier speelt zich nog een prachtig verhaal af dat ik hier niet zal vertellen maar te maken heeft met het feit dat (naar later bleek) ik op de enige en verder geheel verlaten toegangsweg sta naar een in de bossen hierachter gelegen parenclub... 😄😆 Vraag me er maar eens na bij een ontmoeting...
Ondanks naarstige pogingen vind ik niet echt een goed zichtpunt, teveel bossen/bomen. En ik wil zo graag het exemplaar hieronder meer vrijstaand kunnen fotograferen!
Zowat boven mijn hoofd (maar iets zuidelijker) ook een pit met hevige neerslag en veel dynamiek in het wolkenbeeld:
Hier nog eens m'n favoriet, wat erg dat ik nog steeds in het coulissenlandschap sta. En snel dat die buien trekken.... Ik neem toch maar het risico de Floriade opnieuw te passeren (met de nodige vertraging natuurlijk) om elders een zichtpunt te zoeken.
16:48 e.v. Inderdaad had ik veel vertraging bij het evement, na een paar spraakmakende ontladingen wilde iedereen daar zo ongeveer tegelijk naar huis! Ik vind gelukkig vrij snel een goed zichtpunt, maar een goed zicht op m'n favoriet vind ik gewoon niet meer:
Naderhand bleek op de radarbeelden dat ik toch ergens wat pech had op dat moment. Precies in de omgeving van de NL/D grens blijkt dat er inderdaad een aantal kleinere cellen waren ontstaan, een heel groepje 'pitten' is tijdelijk zichtbaar. Daarna zou clustering en herorganisatie plaatsvinden....
Hmm, dat was een beetje teleurstellend. Maar goed, toch wel weer de nodige actie gezien! Ik sta nu te twijfelen, ik had op de rond 16:00 uur geraadpleegde radarbeelden gezien dat er in België alweer veelbelovende nieuwvorming plaatsvond. Ik was er eigenlijk wel van overtuigd dat ik de truuc om weer zuidwaarts te gaan tot in de hoge temperaturen zou kunnen herhalen! Aan de andere kant: via de A73, A67 en afslag Helmond kon ik eigenlijk zo thuis zijn, mooi op etenstijd! Ik besluit dan maar om huiswaarts te keren.
Achteraf toch wel wat spijt want ik had dus anderhalf uurtje later de zware buien in het uiterste zuiden van Limburg kunnen meepakken (getuige o.a. de waarnemingen van Piet Berger), dat waren dan ook de enige volwassen cellen voor mij geweest. Ik kon vanaf de A67 ter hoogte van Helmond de buien in het zuiden zien staan. Opvallend is ook dat ten zuiden van Helmond het koufront gepasseerd zonder buien en het daar even vrolijk nog ruim 28°C is!
Het moet gezegd, ik heb eigenlijk alleen de jonggeboren cellen gezien, ik verkeerde als het ware in de kraamkamer van reuzen. Gelukkig bleken de jongelingen ware gifkikkers die een indrukwekkend schouwspel boden!