07-08-2008 - Op zoek (?) naar een supercell
Indrukwekkend inflowtafereel ...
Verantwoording
- De Estofex forecastafbeelding en tekstcitaat in dit verslag: www.estofex.org
- Neerslagradarbeelden: buienradar.nl, de gemarkeerde plaatsen zijn Den Bosch, Wijbosch en Veghel.
De zoektocht uit de titel is feitelijk mislukt, maar later op de dag zou een supercell mij vinden ... Dat klinkt misschien wat dom, maar is in mijn beleving ook een stukje afgedwongen, het gevolg van persistentie, ik was vastbesloten de chase door te zetten zolang daar aanleiding voor was. Een lange en vermoeiende chasedag was het gevolg, juist op dit soort dagen merk je wel dat alleen chasen extra vermoeiend is, er is gewoon zoveel dat aandacht vraagt!
Inleiding
Ik licht in het bijzonder dit stukje uit de forecasttekst omdat met name dit mij aansprak en me er op uit deed gaan:
Cold front of west European low will propagate eastward during the period. Overnights MCS will likely move northward over northern France and Benelux, while new convection will likely develop along the leading gust front to the east. Strong vertical wind shear is forecast from north-eastern France into western Germany and most of Benelux, and isolated supercells may develop, capable of producing large hail, severe wind gusts and maybe tornadoes given locally strong 0-1 km vertical wind shear in the morning hours.
Later op de de dag dan nog de passage van een koufront met zowel daarop als ook daarachter nog kansen!
Stormchase & -spotting
| Vertrek: | 08:00 |
| Terugkomst: | 17:00 |
| Afgelegd: | best nog wel veel ... (ben vergeten het vast te leggen). |
| Route: | Wijbosch, Eerde, Volkel, Odiliapeel, Ravenstein, Huisseling, Nistelrode, Veghel, Eerde, Schijndel, Den Dungen, Wijbosch, Eerde, Zijtaart, Veghel, Wijbosch |
| Waargenomen: | convectie, zware regenval, downburst, roterende stijgstroom, funnelvorming (kleinschalig), onweer, shelf cloud, gust front, whales mouth. |
1. Het uitzicht
8:30 e.v. Voor de ochtend drong het front van het grote buiencomplex van het ZW op tot midden-Brabant. In plaats van 'gewoon' naar het westen toe de cellen op te zoeken wilde ik het heel anders aanpakken. Met de verwachtingen in het hoofd besloot ik daarom bijtijds op een zichtpunt (Vlagheide - Eerde) te staan om zodoende een goed zicht te hebben op het eventueel ontstaan van cellen op de outflow van het onweerscomplex uit. Wat zou het mooi zijn het ontstaan een forse cel (met kans op een supercel!) vanaf het begin te kunnen volgen! Zoals aan de foto's te zien is was ik dichtbij de grens van de hoge bewolking, zowat de hele ochtend zou gelden dat het onder die bewolking vochtig aanvoelde (ook op de foto's te zien) met al vroeg op de ochtend een temperatuur van boven 21°C, met juist oostelijk van die hoge bewolking op grondniveau veel drogere lucht en temperatuur die zo'n 3 tot 4 graden hoger lag.
8:48 Foto's hierboven en onder, ik stelde me zo voor dat ergens in het westen iemand op dat moment tegen een enorme shelf zou kunnen aankijken...
Steeds grovere golfstructuren:
9:15 Hierboven: Zou het dan gebeuren? Er lijkt zich iets vanuit het westen in mijn richting te ontwikkelen! Ik verlaat daarop het zichtpunt om dit nader te bekijken. Hieronder het resultaat, het lijkt wel een enorme outflow band naar het westen toe! Opvallend is ook dat in de nabijheid van de vorm er een
duidelijke nw-stroming van de vochtige lucht aanwezig is. Ik besluit deze formatie te volgen maar deze zal eerst een heel stuk oplossen en het restant 'vouwt' zich terug in westelijke richting.
2. De patrouille
Aangezien in de aanvoerrichting verder niets nieuws te zien is besluit ik maar in NNO-richting te gaan patrouilleren op de grens van de eerder genoemde vochtige en de warmere, drogere lucht. Er gebeurt niets...
Maar ach, even lekker in Ravenstein door het prachtige historische binnenstadje gewandeld (voor wie het niet kent: leuke tip voor een dagtrip!) bij een temperatuur van een dikke 23°C. Maar ik vind geen rust, vrij snel toch maar weer op het parkeerterrein Buienradar gechecked omdat de lucht in het zuiden toch wat dreigender uit lijkt te zien. Verder weg ontstaat in België een buienlijn voor het front uit. Ik besluit maar weer terug te keren naar m'n zichtpunt.
11:56 Onderweg maak ik in Nistelrode o.a. deze foto, er is een indrukkend grove golfstructuur te zien:
3. De 'gestolen' shelf (?)
12:40 Terug op m'n verzichtpunt te Eerde, het ziet er in de aanvoerrichting nu absoluut dynamischer uit!
Een breed neerslagscherm is in de verte zichtbaar, er voor lijkt shelf-vorming mogelijk. Ideaal om dat van hieruit te fotograferen, laat maar komen!
Hierboven: wat nu, er ontstaat ineens een nieuwe gelaagde structuur, bijna haaks op 'mijn' shelf in aanbouw! Op de foto hieronder is dat goed te zien:
Een enorme drielaagse structuur word gevormd, en vertrekt met een noodgang in noordelijke richting, d.w.z. de buienlijn verplaatst zich in NO-richting maar op die lijn 'lopen' ze noordwaarts. Gauw naar de auto en achterna dat ding! Helaas is de treksnelheid te hoog, iets dat van het wegverkeer niet gezegd kan worden.... 65 km/u op 80-wegen en waarom lukt het mensen nog steeds om hun auto's bij groen licht te laten afslaan...
In de omgeving van Den Dungen geef ik het op... De volgende ontwikkeling zal (op) het koufront moeten zijn en ik besluit de radarbeelden goed in de gaten te houden en geen gebruik meer te maken van het uitzichtpunt. Je kunt er alleen te voet op, terug naar de auto duurt zo best wel wat tijd en bovendien is de plek bij onweer niet veilig.
4. Downburst!
14:00 e.v. Nadat ik de zaak nog een tijdje vanuit een zichtpunt bij het kanaal heb bekeken realiseer ik me dat ik eigenlijk niet ver van huis sta en ik besluit dan ook maar gewoon thuis te gaan eten! Uiteraard met een oog op de radarbeelden, in België is een lijn forse cellen ontstaan op het front, echter de lijn strekt niet ver oostelijk genoeg voor mijn regio. Ik moet het besluit gaan nemen om op verdere ontwikkelingen te wachten of om het zekere voor het onzekere te nemen en naar midden- of zelfs west Brabant te vertrekken, een beslissing die weinig uitstel meer duldt gezien de treksnelheid van de lijn en de benodigde reistijd. Om 14:20 zie ik echter een nieuw pitje verschijnen aan het uiterste zuiden van de lijn, tot mijn vreugde wordt dat al snel een dieprode pit die a.h.w. losbreekt en juist separaat van de lijn ongeveer
mijn kant op komt! Het beeld van 15:20:
15:00 Ik ben weer op pad en omdat ik de kern ten zuiden van Veghel verwacht zoek ik een zichtpunt in de omgeving van Zijtaart. Als ik de bui in zicht krijg ben ik in eerste instantie teleurgesteld, de voorkant ziet er tamelijk gedesorganiseerd uit, de zuidkant toont een flauw gustfront met een neerslagscherm. Goh, daar had ik meer van verwacht. Als ik bijna op het punt ben om maar gewoon naar huis te gaan valt me op dat in het neerslagscherm een nog donkerder, nee, een heel verschrikkelijk veel donkerder gebied te zien is. Nu had ik al lang de wens om hevige neerslag eens op het wateroppervlak vast te leggen, dit en het feit dat de bui toch minder zuidelijk trekt als ik aannam, maakt dat ik een nieuwe positie kies aan de buitenhavens van Veghel.
15:30 Op de eerste foto het zicht over het kanaal bij Veghel tijdens hevige neerslag. Ook waaide het al hard, zie de bomen aan de overkant en de eerste golven op het water:
Hierboven: steeds meer en steeds grote druppels? Net na het nemen van deze foto begint er een hoop blad uit de bomen en struiken te waaien, downburst! Het zicht op het water is flink teruggelopen en let eens op de golven. De schaduwwerking en ook de golf helemaal links vooraan illustreren de kracht van de windstoten:
Jazeker, de neerslagintensiteit kan nog hoger en het zicht nog minder. Let op de fietsbrug rechts op de foto in vergelijk tot de foto hierboven:
5. Supercell - meet tail-end Charlie
15:36 En dan ineens - heel plotseling - houdt de neerslag er mee op! Ik zit wat appelig te kijken, dit was toch wel een stuk heviger als ik had verwacht. Nu heb ik de cel al van twee kanten gezien en op zoek naar meer structuur kijk ik dus noordoost-waarts. Wow, een stijgstroom... Ik heb er in alle opwinding van het moment even helemaal geen kijk op, is dat donkere erachter een wallcloud, is dit wel de stijgstroom of is het een inflowstraat (flanking line zelfs), etc., etc. Wat moet dat 'wolkenkraagje' daar aan de voorkant?
Dit is gewoon de stijgstroom, de rafels eronder horen bij een soort wervels die er omheen zitten, apart is dan nog dat een van die wervels ook weer op die manier spiraalvormig omwikkeld is. Ik hoop dat het op de foto een beetje te zien is.
Het lijkt wat vreemd (althans op dat moment) maar dit is de basis van de stijgstroom, de zaak hangt zover voorover richting het zuiden dat dit er zo wat onbetekenend uit ziet.
Terwijl die stijgstroom dus zeg maar van noord naar zuid lijkt te hangen, word mijn aandacht getrokken door een volledig tegengestelde stroming aan de achterkant van de neerslagkern. Eerst behoorlijke, maar daarna steeds grotere, fractus trekken met een flinke snelheid noordwaarts naar een punt dicht bij het neerslagscherm aan de kant van de stijgstroom...
Het wordt allemaal steeds dynamischer, echt zo voor m'n ogen in wat lijkt op slechts enkele seconden, zie ik een aanzienlijke inflow uitcondenseren, er zat een weinig maar slechts amper waarneembare rotatie in... De bewegingen achter die inflow waren meer uitgesproken, maar ik kon niet goed zien wat zich daar precies afspeelde... Deze formatie zou het overigens nog geen twee minuten volhouden. Let ook op de 'rafels' links op de foto, twee stuks ervan staan vrolijk rond te spinnen...
Ondertussen is de stijgstroom ook wat verplaatst in NO-richting, en meer gaan overhangen in oostelijke richting. Wow, de hele zaak staat zichtbaar langzaam te roteren.... Zelfs op de foto is dat te 'zien', volg de zichtlijnen die telkens van links (N) naar wat hoger rechts (Z) lopen.
Ook loopt een werveling horizontaal er voor door en zijn er verschillende 'slurfjes' zichtbaar... Ik sta echt verbaasd te kijken... Let ook op de fractus links, uit de noordelijke richtingen kwamen deze echt op snelheid aanvliegen om door de stijgstroom te worden verzwolgen! Jammer van de bomenpartij daar, op dit moment leek de stijgstroom wel zowat op de grond te staan.
Bye bye Charlie!
De cel trekt nu in tempo noordoostwaarts en laat mij in een mix van opgetogenheid en verwarring achter... Wat heb ik nu allemaal precies wel en niet gezien? Welke Skywarn criteria waren wellicht meldenswaardig? De cel vertoonde flink wat supercel kenmerken zo, maar bood wel een downburst maar daarentegen geen onweer... Verder nadenkend was volgens mij alleen de wallcloud meldenswaard, maar die was op dat moment verondersteld maar niet echt zichtbaar (thuis kon de wallcloud m.b.v. Photoshop wel zichtbaar gemaakt worden en bevond zich inderdaad op het punt waar die 'zuidelijke' inflow-stroom heen liep).
Ik vertrek nu naar huis en maar kijk nog even op Buienradar hoe het nu verder gaat. Alle buien (en dat zijn er nogal wat) zijn dan 8 tot 9 km hoog, maar de door mij waargenomen cel is als enige 10 tot 11 km hoog en behoudt nog steeds de vorm en treksnelheid!
6. Weer thuis
18:02 Erwin Klein uit Zelhem (Gld) plaatst op Weerwoord.be een foto van een door hem om 17:05 waargenomen funnelcloud (met mogelijk bodemcontact). Deze is afkomstig uit de door mij waargenomen cel!
18:32 Bernard Hulshof post op Weerwoord.be:
De bui lijkt een in elk geval een meso gehad te hebben en waarschijnlijk was de levensduur ook lang genoeg om het een supercell te noemen. Ik verneem net van Ben Lankamp dat ruwe data van de bui rond 17 uur een hook laten zien. Ik vond de echo van 18 uur boven Twente ook erg verdacht!
Over verdachte radarhandtekeningen gesproken; de bui nu bij Bergen op Zoom mag er ook zijn.
De cel bevatte inmiddels ook onweer en trok de Duitse grens over, en zou het pas opgeven rond 21:30 in de omgeving van Oldenburg NW-Duitsland. Gezien alle waarnemingen, de levensduur en de info van Bernard (waarvoor dank!) is het voor mij helder, dit was een supercell! De bui bij Bergen op Zoom zou zich later op de avond nog vertonen:
20:27 Die inmiddels fors uitgegroeide cel deed dus precies mijn regio aan. Sjonge, wat werd het donker! Helaas moeilijk te fotograferen, zelfs op 1/25, F5 en ISO400 waren de foto's zwaar onderbelicht. Na passage van een woelig gustfront mochten we, zo'n beetje over mijn achtertuin, nog een roterende verlaging verwerken, dat beeld kon ik nog enigszins redden:
Nadat we op een aantal forse ontladingen getracteerd waren kwam er zo een einde aan een intense chasedag. Ben ik normaliter moe en voldaan, deze avond ben ik moe en onrustig, zelfs wat gefrustreerd. Best veel van mezelf gevergd en ik krijg alle indrukken maar niet geplaatst...
mmm, ik besluit de foto's en aantekeningen verder maar te laten rusten en dat een paar dagen pas weer ter hand te nemen. Even afstand! Achteraf bezien was het natuurlijk weer een prachtige mdag v.w.b. de waarnemingen en beleving, en dan 's-avonds als toegift nog een extra (en zware) onweersbui erbij!