14-07-2010 - Bow echo en 'El Arcus'
Ongekend en bijna ongelooflijk: na de allereerste Estofex level-3 over NL hebben we twee dagen later er weer een te pakken en wat een situatie! Gelukkig kon ik er nu wel op uit en het zou spectaculaire beelden opleveren.
18:17 We worden overlopen ...
Inleiding
(klik hier om de inleiding over te slaan) Ongekend en eigenlijk bijna ongelooflijk: na de allereerste Estofex
level-3 over NL hebben we twee dagen later er weer een te pakken en wat een situatie! Opnieuw lagedruk westelijk van ons en aanvoer van erg warme lucht uit Z tot (later) ZO-richting. Later op de dag een koufront vanuit het westen, maar de belangrijkste hoofdrolspelers zijn een gedurende de dag in betekenis toenemende hoogtetrog en een convergentielijn (ruim) voor het koufront uit. De wind op hoogte voor de hoogtetrog uit met aanvullend een klein laag dat op de convergentie zou (kunnen) ontstaan zorgden voor een zeer gunstig windprofiel voor zware buien. Vorming van een (lijnvormig) MCS wordt verwacht, mochten daar vooruit op de convergentielijn losstaande buien ontstaan dan is de kans erg groot dat dit supercellen met hevige bijverschijnselen zullen worden. Enige bedenking daarbij qua timing is de dan nog aanwezige warme lucht op hoogte ('cap'). Gezien het windprofiel is ook de kans dat het MCS gevaarlijk en sneltrekkend zal zijn groot, met kans op zware windstoten en veel neerslag.
Hieronder de KNMI Guidance van 04:54LT. Het KNMI waarschuwde tevens voor extreem weer, dit werd in de namiddag opgeschaald tot een weeralarm voor het ZO-deel van NL.
Modellen algemeen tot +48 uur
Beoordeling door meteoroloog
Geldig tot donderdag 15 juli 2010 24.00 locale tijd
Guidance modelbeoordeling voor Nederland, de Nederlandse kustwateren en de Noordzee, gebaseerd op de HIRLAM run van 00 UTC en de overige genoemde modellen en gidsen met bijbehorende runtijd.
Modellenbeoordeling.
SYNOPTISCHE SITUATIE:
Een lagedrukgebied bij zuidwest Ierland beweegt noordoostwaarts en ligt morgen boven Schotland. Bijbehorend koufront boven Bretagne (06 UTC) bereikt rond 18 UTC het zuidwesten van het land om vervolgens rond 00 UTC het noordoosten van het land weer te verlaten. Voor het koufront uit wordt met een zuidelijke stroming zeer warme lucht aangevoerd. Boven Frankrijk ontstaat een thermisch laag welke aan het einde van de middag en begin van de avond nog voor het koufront uit over het oosten van het land naar het noorden trekt. In de bovenstroming zien we de hoogtetrog vanmiddag en vanavond vanuit het zuidwesten dichterbij komen. Aan de voorzijde van deze hoogtetrog ontstaat boven de Noordzee een zuidoost-noordwest georienteerde jet-streak ontstaan. Ons land bevindt zich dan enige tijd onder de echter
ingang waardoor er een behoorlijke PVA aanwezig is. Gezien het voorgaande is de vorming van een MCS of MCC goed mogelijk.
Komende nacht beweegt de hoogtetrog over ons land naar het noordoosten waarna we morgen met een stevige zuidwestelijke stroming te maken krijgen waarmee duidelijk minder warme lucht wordt aangevoerd.
MODELBEOORDELING:
Voor wat betreft de synoptische situatie zijn er weinig verschillen tussen de opeenvolgende Hirlamruns en de overige modellen. Wat de neerslag betreft laten de meesten modellen nu een vergelijkbaar beeld zien met de meeste neerslag over het westen van het land. Ook qua timing ontlopen de verschillende modellen elkaar weinig.
Aandachtspunten.
WIND:
Grote aandachtspunt voor vandaag zijn de zware tot mogelijk zeer zware windstoten. De Ivens-methode laat met uitzondering van het zuidwesten windstoten toe van 50-60 knopen. Vooral het oosten van het land lijkt daar de meeste kans op te maken aangezien het daar vanmiddag nog ruim 30 graden kan worden. Op 700 hPa komt vanmiddag en vanavond ongeveer 50 kn wind te staan. Als er zich een squalline vormt kunnen ook in het westen van het land windstoten van boven de 50 kn voorkomen.
BEWOLKING:
Vandaag in de loop van de dag op nadering van het koufront weer diepe convectie mogelijk, toppen CB's rond FL400. Bij vorming van een MCS/MCC waarschijnlijk overshooting tops tot FL450. Ook komende nacht nog CB's als de hoogtetrog passeert en donderdagmiddag op de dagelijkse gang.
NEERSLAG:
Belangrijkste aandachtspunt is de grote hoeveelheid neerslag vanmiddag en vanavond. Hirlam berekent net als de meeste andere modellen zeer veel neerslag met het zwaartepunt meestal over de westelijke helft van het land, 20-50 mm. De kans op onweer is zeer groot, Boydens van 97-100 en INDECS komt met kansen van 50-80% op 200 ontladingen per 5 minuten. Bij dit alles is ook hagel zeer waarschijnlijk. Gezien tropische temperaturen zal de kans hierop het grootst zijn in de oostelijke helft van het land. Ook komende nacht (hoogtetrog) en morgenmiddag (dagelijkse gang) vallen er enkele buien, mogelijk ook nog met onweer.
ZICHT:
Actueel nevelig met lokaal een enkele mistbank. Verder goede zichtcondities, tijdens zware buien woensdagmiddag en avond slecht zicht.
TEMPERATUUR:
Weinig verschil tussen DMO en KTG, volgen: Tx woensdag van 25 graden vlak aan zee tot lokaal 33 graden in het oosten. Komende nacht Tn rond 16 graden en Tx morgen van 21 graden in het noordwesten tot lokaal nog 25 graden in het zuidoosten.
Paraaf meteoroloog: homan
Uitgifte: 14/07/2010 04.54 uur LT.
De (gedeeltelijke) Estofex forecast van 13/7 22:54UTC:
.png)
Storm Forecast
Valid: Wed 14 Jul 2010 06:00 to Thu 15 Jul 2010 06:00 UTC
Issued: Tue 13 Jul 2010 22:54
Forecaster: PUCIK
A level 3 was issued for Benelux, small area of Northern France and extreme Northwestern Germany mainly for severe wind gusts, tornadoes, excessive precipitation and large hail.
A level 2 was issued for Western Germany, Denmark mainly for severe wind gusts, tornadoes, excessive precipitation and to the lesser extent for large hail.
A level 1 was issued for the regions surrounding the Level 2 mainly for severe wind gusts, large hail and excessive precipitation.
SYNOPSIS
The main macro-synoptic feature at mid levels will be a trough with axis over the Eastern Atlantic, with an embedded cold-core low centered over Ireland by Wednesday 12 UTC, moving slowly to northeast. Strong
flow surrounds the fringes of the trough with windspeeds up to 40 m/s at 500 hPa level. A short wave trough will translate with this flow in the evening and early night hours over Northern France, Benelux countries towards Scandinavia. To east, a large ridge will stretch from the Central Mediterranean, across much of Central Europe into Northwestern Russia.
At the surface a centre of the deep low will reside close to or over the British Isles. Its trough will extend with the frontal system to the southeast and will accelerate quickly eastwards during the day. Mesoscale low will probably form within the frontal wave over Benelux and might become a significant factor in scenario. Ahead of the frontal system, high Theta-E airmass is advected at
lower levels to northeast,
DISCUSSION
... France, Benelux, Western half of Germany ...
***Potentially dangerous setup with severe weather outbreak is forecast over this region***
Ahead of the frontal zone, high Theta-E airmass is advected at lower levels and as cooler mid-level temperatures overspread this airmass a belt of moderate latent instability is forecast to form. Models are in fairly good agreement regarding the CAPE values, which should be mostly in the range of 1000-1500 J/kg.
With strong southerly to southwesterly flow aloft, high values of wind shear are forecast, with over 25 m/s of DLS and 20 m/s of MLS, values sufficient for very well organised convection, including supercells. With weak relative upper level flow, convection will probably tend to organise into quasi-linear system rathern than into long-lived supercells. Another factor speaking for such system is the orientation of the mid and upper level flow to the boundary, which is almost parallel and therefore, quick clustering is expected. Nevertheless, the possibility of isolated, steadier supercellular convection, especially in the earlier stages of scenario can not be discounted.
Forcing should be very favorable, in the form of the cold front and as the above mentioned short wave trough , which might induce or support cyclogenesis in the axis of the frontal trough. Such low would probably contribute to the backing of the surface winds (increasing SREH values) ahead of it and to the strenghtening wind field at lower levels. Models simulate 30 m/s 700 hPa flow during evening and night hours in the proximity and behind of the surface front.
With such strong wind field at lower levels, quickly travelling mid-level short wave trough and strong tendency for storm clustering, severe quasi-linear MCS might travel at high speeds to northeast along the front and produce a swath of severe wind gusts, including some gusts over 32 m/s. This will be the prime threat and Level 3 is issued especially for the area, where the passage of severe MCS is most probable. In the earlier stages, when isolated form of convection will prevail and over the southern parts of Level 2, large hail will be a threat, especially if supercells form. In that case, hailstones over 4 cm might be observed. Especially to the northwest of the mesoscale low, excessive precipitation might occur, at the northern end of large MCS with possibility of "train effect". With high effective PW values, at least short term excessive precipitation can not be ruled out elsewhere in Level 2. Last, but not least, tornadoes might occur and more so in the environemnt with higher SREH and LLS ahead of the mesoscale low and lower LCLs during the late evening and night hours - therefore BENELUX and Northwestern Germany will probably be the region with the highest probability of tornado occurence. The fact that the convection will tend to occur mostly in linear clusters limits the potential for tornadoes.
Stormchase
| Start - einde: | 14:15 - 20:15 |
| Kilometers: | 175 |
| Route: | Den Bosch, Nijmegen, Boxmeer, Nijmegen, Wijbosch |
| Waargenomen: | Onweer (bow echo) met shelfcloud, windstoten, zware regenval. |
| Team: | ExtreemWeer.nl team: ik met Ferry en Tom |
| Skywarnmeldingen: | 2: schade (bomen) en zware neerslag/wolkbreuk |
Alweer een potentieel gevaarlijke weersituatie voor NL, en gelukkig kon ik me deze middag wel vrijmaken van het werk! Ik schatte de kans op losse (super-)cellen voor het grote complex uit zelf niet zo hoog in (dauwpunten vielen tegen en op het satellietbeeld zag het er wel erg helder uit allemaal), maar wilde natuurlijk op zeker spelen en bijtijds wat verder oostelijk gereed staan. Het te vormen MCS zelf zou te snel trekken om te kunnen chasen, dat zou meer opwachten en voorbij laten gaan worden. Zoiets kan nog onverwacht teleurstellend uitpakken: als het niet lukt een eerder ontstane vrijstaande bui te onderscheppen/vinden is verder het enige wat je kunt doen een squall op je af laten komen met misschien wel eens 100km/u of nog meer en dan maar hopen op een goede standplaats en voldoende tijd voor mooie foto's. Ik overweeg aan de oostgrens te gaan staan maar dan wat meer noordelijker van mijn eigen regio (een wat meer centrale uitgangspositie mocht er nog bijgesteld moeten worden). Hmm, wat zouden Ferry en Tom uit van plan zijn? Ik bel Ferry voor overleg en al met al vertrek ik om 14:15 uit Den Bosch naar Ferry's woning.
Daar aangekomen blijkt dat ze slim een hun bekende zichtlocatie met Google Streetview afzoeken naar eventuele schuilplaatsen mocht er grote hagel vallen! Na verder overleg vertrekken we gedrieën naar een locatie in de omgeving van Boxmeer.
16:15 We zijn ter plaatse en ik kijk eens goed rond. Een prima verzicht naar het westen, maar ook een groot ziekenhuis in aanbouw en eigenlijk is heel die vlakte ook achter ons een groot bouwterrein! Ik kijk naar al het zand en vrijgemaakte stukken en maak me wat zorgen wat zware windstoten daarmee zouden kunnen doen. Dan checken we de beoogde 'hagelschuilplaats' maar die blijkt i.v.m. met alle werkzaamheden afgesloten. Gelukkkig is er heel vlakbij een benzinestation waar we eventueel in no-time onder kunnen gaan staan. Ik maak wat foto's van alle hoge bewolking, met mooie undulatus en waaierstructuren en iets later zelfs even een flauwe kring om de zon. Best bijzonder dit te zien naderen terwijl het complex nog zo ver weg is!
17:00 Tegen vijven wordt het toch wat dreigender en trekt het verder dicht. We hebben de rand van de bewolking nu over ons. Op de neerslagradar zien we een zware buienlijn boven Oost-Brabant en volgens mij een bow echo boven Limburg. Dat alles komt snel op ons af!
17:30 Het begint er steeds donkerder uit te zien.
Als ik de foto hierboven maak vraagt Tom vanaf enige afstand of een shelf te zien is, ik gebaar dat ik het niet zeker weet maar bij nog eens goed kijken is er toch wel een veelbelovend lijntje te ontdekken. Na een kwartiertje is er geen enkele twijfel meer: er komt een shelf op ons af, en niet zomaar een, dit zal om een gevalletje mega gaan! El Arcus!
😄 Een of andere langharige staat alvast te fotograferen:
Eentje met de groothoeklens (20mm):
18:00 Even over de foto's. Het is opvallend hoe de shelf - eerst heel licht blauwgrijs - steeds meer contrast krijgt en meer detail laat zien. Maar ook de kleur verandert en het wordt langzamerhand steeds donkerder. Prachtige tinten ook in de zichtbare neerslagstrepen en als de shelf verder dichterbij komt komen er groenige accenten in en dat neemt dan alleen maar toe. Ik gebruik twee cams en probeer vanaf dit moment de belichting niet/zo weinig mogelijk aan te passen om dat steeds veranderende uiterlijk met alle dreiging van dien zo goed mogelijk vast te leggen.
Levert een aantal spectaculaire foto's op moet ik zeggen. Ik laat verder de beelden maar voor zichzelf spreken, met nog als opmerking dat er met enige regelmaat een CG te zien was voor de shelf uit,
gevolgd door van die diep dreunende donders:
Even een paar groothoekopnamen om de nadering met ook de wat hogere structuur vast te leggen:
18:07 ev.
De beide einden van de shelf zijn sterk ingekruld en er is op die plekken de nodige toestroom van koudere lucht van de neerslag vandaan zichtbaar. Ik neem daarom aan dat het de 'Limburgse' bow echo is die over ons heenkomt en dat die nog niet echt volledig in de buienlijn vanuit Brabant is opgenomen, iets wat door het Buienradarbeeld van 18:05 hierboven bevestigt lijkt te worden. E.e.a. is verder niet te zien, de buienlijnen staan als het ware net (schuin) achter elkaar.
18:17 Het is zover, we worden overlopen. Een ware zandstorm steekt op waarbij het geluid (gehuil) van de
wind echt indrukwekkend was, ik maak met de D90 met groothoeklens nog gauw een paar foto's terwijl ik de spullen in de auto gooi (!). Daarna vertrek om te schuilen bij het benzinestation.
Na passage van de arcus weer wat meer licht en zware regenval. Verder slechts een enkele ontlading en geen hagel. Toch zal dit parkeerplaatsje bij het benzinestation snel plaats bieden aan meerdere automobilisten die de regenval en windstoten liever even hier uitzitten. Hieronder een versneld videobeeld van de naderende shelf waarop de aangroei van de buienkraag mooi te zien is. Het geflits is deels bliksem net rechts buiten beeld, maar meestal de automatische belichting die zich aanpast, dit kan ik op de gebruikte cam helaas niet anders instellen. (noot 2025: v.w.b. kwaliteit en witbalans is het natuurlijk lala, maar dit is wat ik had toen. 😅 Video is 6x versneld)
Prachtige beelden en sfeer zo, maar de echt hevige verschijnselen bleven op onze locatie uit. Geen hagel en de zwaarste windstoot door Ferry gemeten was 67 km/u. Moet ik er wel bij zeggen dat ik het wel wat hoger heb ingeschat (als motorrijder heb je daar wel enig gevoel bij) maar ook zeker niet meer dan zeg 80-85 km/u. Dit komt mogelijk omdat 'ons' segment juist op dat moment in de squall line werd opgenomen, waarbij wij zo'n beetje aan de westelijke kant van het Limburgse segment stonden. Zowel die bow echo als de lijn uit Brabant vertoonden eerder wel zware windstoten (>100 km/u, Volkel mat 125 km/u!) die schade aanrichtten.Op het temperatuurkaartje van 18:20 is mooi de voortgang van het systeem tot op dat moment te zien.
Hieronder is de lijn weer netjes georganiseerd en zal nog eens dramatisch gaan uitpakken. Daaronder nog een kaartje m.b.t. het inmiddels door het KNMI uitgezette weeralarm.
19:00 Wij staan nog steeds ter plaatse maar inmiddels onder een weinig interessante stratiforme bewolking, er staat een aanhoudende wind in de trekrichting van het systeem. De lijn trekt te snel om nog te achterhalen en we besluiten na het nog eens uitgebreid raadplegen van de radarbeelden e.d. dan ook naar huis te gaan.
Als Ferry en Tom net vertrokken zijn gebeurt er nog iets opvallends: het begint echt keihard te regenen uit een bui met een wel heel lage en erg turbulente wolkenbasis! Ik blijf toch nog even staan kijken. Opvallend dat dit helemaal niet op de Buienradarbeelden te zien was, mogelijk kon de radar niet goed over de eerdere buienlijn heen 'zien'? Ik besluit in een opwelling niet de kortste route naar huis te nemen maar terug naar Nijmegen te rijden om zodoende zicht op de bui te houden. Bij Nijmegen omgevallen bomen te zien en bij de aansluiting A326/A50 moet ik langzaam door een dik pak bladeren en takjes rijden. De regenbui ziet er vanaf de A50 buitengewoon mooi hoog uit met een prachtige zware neerslagkern eronder. Heb dat niet kunnen fotograferen gezien de verkeersdeelname. Zo kwam voor mij weer een bewogen weerdag tot een einde. Voor veel mensen in Oost-NL zou dat niet zo vlug het geval zijn, wat een schade in Oost-Brabant (ook weer in m'n thuisregio) en Limburg, veel bomen, ingestorte muren en gebouwen e.d. In Gelderland een ramp op een camping te Vethuizen waarbij caravans in een meer terechtkwamen, veel gewonden en helaas twee doden. Ook in België een dode en 15 gewonden te betreuren. In omg. Drempt (Ov.) en Oosterwolde/Appelscha tornado's, het ontstaan daarvan mogelijk gerelateerd aan zgn. 'book-end vortices'?
Animatie Adaguc neerslagradarbeelden en KNMI ontladingen-overzicht:
Wat een dag toch weer. Het aanvankelijk zo gezapige onweerseizoen 2010 is met drie 'grote events' in vijf dagen tijd ineens prominent op de kaart gezet! Rond 20:15 kom ik thuis nadat ik nog heb moeten wachten omdat er weer wegen waren afgesloten i.v.m. opruimen van bomen.
Met dank nog aan Ferry en Tom voor het gezellige (en productieve!) samen optrekken.
Verantwoording/Bronnen:
- Estofex Forecast: Estofex
- Guidance-tekst, kaartjes temperatuur, weerwaarschuwing/-alarm, ontladingenkaart: KNMI
- Neerslagradarbeelden: Buienradar
Geplaatst 17-05-2025 17:23
Gewijzigd 18-05-2025 22:20